Introduction 

Arbitration is crafted in a way that can satisfy parties’ interest from the beginning until final award is rendered. In each step, decisions rendered by arbitrators may potentially affect the interest of adversarial parties. Any one closely following the evolvement of international commercial arbitration will not be surprised to see interim measures of protection become a centre of debate. From the publication of scholarly articles until the amendment of UNICTRAL model law, the international arbitration community is making various efforts to adopt uniform application and enforcement of interim measures of protection in international commercial arbitration.

Yet, Ethiopia’s arbitration law is not lucky enough to share from this chalice. Ethiopia’s arbitration law is currently regulated by the 1960 Civil Code (CC) and the 1965 Civil Procedure Code (CPC). Form the close reading of both codes, it is easy to notice that there is huge involvement of national courts in arbitration proceedings. This sentiment towards arbitration tribunals is manifested through the broad construction of the provisions found in the codes.

This paper aims at dissecting the anatomy of interim measures of protection in international commercial arbitration in Ethiopia. The application and enforcement of interim measures of protection in Ethiopia is better fleshed out through closer examination of provisions in CPC. It also seeks to argue that Ethiopia needs to become party to the 1958 New York Convention on Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards (NYC) and enact new arbitration law. This and other similar moves will help the arbitration regime to become firmer, party friendly, modern and stable.

This essay will have three sections: the first section will give a short overview of how arbitration works in Ethiopia followed by a legal and case law analysis of the application and enforcement of interim measures of protection in international commercial arbitration in Ethiopia. The last section is dedicated to propose solutions to solve the existing conundrum in relation to application and enforcement of interim measures of protection in international commercial arbitration in Ethiopia.

In 1996 the case between Arab Republic of Egypt v Chromalloy Aero services brought a new debate to the international arbitration world. Chromalloy Aero services (“Chromalloy”), an American corporation, entered into a military procurement contract with the Air Force of the Arab Republic of Egypt (“Egypt”) to provide parts, maintenance, and repair for helicopters.

A dispute arose and Chromalloy commenced arbitration proceedings on the basis of the arbitration clause in the contract. An arbitral tribunal found for Chromalloy. Egypt filed an appeal with the Cairo Court of Appeals, seeking nullification of the award, and filed a motion with the United States District Court for the District of Columbia to adjourn Chromalloy’s petition to enforce the award.

The Cairo Court of Appeals suspended the award and Egypt filed a motion in the United States filed a motion in the District Court to dismiss Chromalloy’s petition to enforce the award. Subsequently, the Cairo Court of Appeals issued an order nullifying the award. On the contrary, Chromalloy had already opened a file for enforcement of the award. Paradoxically, the court said that the arbitral award is enforceable because:

1.     recognizing the decision of the Egyptian court would violate United States public policy in favor of final and binding arbitration of commercial disputes;

2.     according to art 5(1)(e) of the NYC, the court has a discretion to  to enforce the award that “has ... been set aside ... by a competent authority of the country in which, or under the law of which, that award was made”; and,

መግቢያ

አለም ዐቀፍ፣ የግልግል የዕርቅና የሽምግልና ተግባራት መሠረታዊ አላማ፣ ከተለያዩ  ሀገራት ዜጐች ወይም ኩባንያዎች ጋር የንግድ ግንኙነት በመሠረቱ ወገኖች መካከል የሚያጋጥም የንግድ አለመግባባትን ከመደበኛው የፍርድ ሂደት ወይም ሥነ-ሥርዓት ውጪ በገላጋዮች፣ በአስታራቂዎች ወይም በሽምጋዮች እንደተዋዋይ ወገኖች ፍላጐት ለመፍታት ጥረት የሚደረግበት አለም ዓቀፋዊ ይዘት ያለውን አሠራር ለማስፈን ነው፡፡

ግልግሉ፣ አስታራቂነቱ ወይም ሽምግልናው ውጤት እንዲኖረው፣ በተዋዋይ ወገኖች  አስቀድሞ ተቀባይነት ያገኘ በፅሁፍ የተደረገ ስምምነት ወይም ልማዳዊ አሠራር ሊኖር ይገባል፡፡ ተዋዋይ ወገኖች አስቀድመው ባልተስማሙበት አኳኋን የሚደረግ የግልግል፣ የዕርቅ ወይም የሽምግልና  አሰራር፣ በተዋዋይ ወገኖች ሙሉ ፈቃድ ካልሆነና በፅሁፍ፣ ጥያቄው ካልቀረበላቸው በቀር ይህንን ተግባር ለማከናወን የተመሠረቱ ተቋማት ጉዳዩን ሊያዩት አይችሉም፡፡ በመሆኑም በዓለም አቀፍ ደረጃ ተቀባይነት ያለው የግልግልም ሆነ የዕርቅ ወይም የሽምግልና አሠራር ከሚጠይቃቸው አስገዳጅ ቅድመ ሁኔታዎች መካከል በተዋዋይ ወገኖች የውል ስምምነት ውስጥ የተካተተ ወይም በልዩ የመገናኛ ዘዴዎች አማካኝነት የተደረገ የጽሁፍ ስምምነት መኖር አንዱ እና ተቀዳሚው ጉዳይ እንደሆነ ተደርጐ በአለም አቀፍ የግልግል፣ የዕርቅና የሽምግልና ህግጋት ተደንግጐ ይገኛል፡፡

በተዋዋይ ወገኖች ስምምነት መሠረት የሚሠጥ የግልግል ውሳኔበህግ በተገለጸ ክልከላ ካልሆነ በቀር፤ ምንጊዜም ቢሆን ተፈፃሚነት አለው፡፡ ስለሆነም፣ አለም ዐቀፍ የግልግል፣ የዕርቅና የሽምግልና አሠራር በአለም ዐቀፍ ንግድ በተዋዋይ ወገኖች ስምምነት መሠረት የሚቋቋም ወይም በስምምነቱ መሠረት የሚፈጠር፣ የንግድ አለመግባባቶች የሚፈቱበት ስርዓት ነዉ ተብሎ ሊገለጽ ይችላል፡፡ በአጠቃላይ አገላለፅ፣ የተዋዋይ ወገኖች ስምምነት ውጤት ሆኖ ተዋዋዮቹ ያለ-መግባባት ቢኖር ጉዳዩን ወደ መደበኛ ፍርድ ቤት መውሰድ ሳያስፈልግ እነርሱ በመረጡት መንገድ በግልግል፣ በዕርቅ ወይም በሽምግልና ለመፍታት በውላቸው ምስረታ ወቅት አስቀድመው የሚያደርጉት ውል ሲሆን የፍርድ ቤትን አሰራር የሚያስቀር አማራጭ ስምምነት ነው፡፡ ተዋዋይ ወገኖች በዚህ ስምምነታቸው ውስጥ በአደረጉት የተለየ ውል መሠረት ጉዳዩ እንደአስፈላጊነቱ በገላጋዮች በአስታራቂዎች ወይም በሸምጋዮች አማካኝነት እንዲያልቅ ከመወሰን በተጨማሪ ግልግሉ፡…… በየትኛው ሕግ ወይም ደንብ መሠረት መታየት እንዳለበት አስቀድመው መወሰን ይችላሉ፡፡ በተመሳሳይ ሁኔታም ገላጋይ ተቋማትን ወይም ግለሰቦችን አስቀድሞ መምረጥና በዕነዚህ ተቋማት የሚሰጥ ውሳኔ የመጨረሻ እንዲሆን ሊስማሙ ይችላሉ፡፡

የዚህ ምዕራፍ ተቀዳሚ አላማም ዓለም አቀፍ የግልግል የዕርቅና፣ የሽምግልና አሰራርን በማመልከት ጉዳዩን የሚመለከቱ ሕጐችንና ደንቦችን በማስተዋወቅ የግልግል የዕርቅ ወይም የሽምግልና አለም አቀፋዊ  አህጐራዊ እና ብሄራዊ ሕግጋትን መሠረት በማድረግ የተቋቋሙ የግልግል ተቋማትን ለአብነት ያህል በመጥቀስ በሀገራችን የግልግል ስርአት የሚዘረጋበትን አሰራር በሚመለከት የተወሰነ የመግባቢያ ሀሳብ ለመፈንጠቅ ነው በጥናቱ የተካተቱት ተቃማትና ህግጋት፤ ከአላቸው ዓለም አቀፋዊ አህጉራዊና ብሄራዊ ተቀባይነት ወይም ተፈፃሚነት አንፃር ለጥናቱ ጠቀሜታ ይኖራቸዋል የተባሉት ዕንጂ  በጉዳዩ አግባብነት ያላቸው ማዕከላትንና ሕግጋትን በአጠቃላይ  ለመዳሰስ የፅሁፍ አላማ አይደለም፡፡ ስለሆነም ከዓለም አቀፍ፤ ከአህጉራዊና ከብሄራዊ የግልግል ተቋማትና ህግጋት መካከል አብነት ሆነው ያገለገሉትን እና በማገልገል ላይ ያሉትን ብቻ  በመምረጥ ስለጉዳዮ ጠቅላላ ዕይታ እንዲኖር በማሰብ ቀጥሎ በሚቀርቡ ንዑሳን  ክፍሎች ለማካተት  ተሞክሮአል፡፡

የፍርድ ቤቶችን ችግር ለመፍታት፣ ጫናቸዉን ለመቀነስ፣ የሚያቀርቡትን የዳኝነት አገልግሎት ጥራት ለመጨመር ከሚቀርቡት የመፍትሄ ሃሳቦች መካከል አማራጭ የሙግት መፍቻ ስልቶችን (ለምሳሌ ግልግል ዳኝነት) ማበረታት ነዉ።

አማራጭ ስልቶችን ማበረታታት ተገቢ ነዉ፣ ጠቃሚ እስከሆነ ድረስ።  ነገር ግን ፍርድ ቤቶች በችግሮች በተተበተቡበት ሁኔታ፣ ምንም እንኳን ሕጉ ለአማራጭ ስልቶች እውቅና እና ድጋፍ ቢሰጥም፣ የፍድ ቤቶችን ችግር በመፍታት ወይም አለመግባባትን በመቀነስና በመፍታት ረገድ ግን የሚፈይደው ነገር ጥቂት ነው፡፡

የፍርድ ቤቶች መጠናከር ነዉ ቅድሚያ ሊስጠዉ የሚገባዉ። ፍርድ ቤቶች ሲጠናከሩ (ለምሳሌ በፍጥነት ዉሳኔ ሲሰጡ፣ ዉሳኔዎቻቸዉ ግልጽ፣ ተደራሽ፣ ተገማች ሲሆኑ፤ ሙስና ሲቀንስ) ብቻ ነዉ፤ ግለሰቦችና ድርጅቶች ሌሎች አማራጭ የግጭት መፍቻ ስልቶችን ሊጠቀሙ የሚችሉት። ፍርድ ቤት ቢሄዱ፤ መቼ፣ እና ምን አይነት ዉሳኔ፣ በምን ዋጋ ማግኘት እንደሚችሉ መገመት ሲችሉ ብቻ ነዉ አማራጭ መንገዶችን ለመጠቀም ሊወስኑ የሚችሉት።

ወደ ፍርድ ቤት ነዉ የሚሄዱት። ፍርድ ቤቶችራሳቸዉ በችግሮች በተተበተቡበት ሁኔታ፣ ምንም እንኳን አንደኛዉ ወገን ዉጭ በገላጋይ ዳኞች መዳኘት ቢፈልገም፣ ሌላኛው በተለይ ደግሞ የፍርድ ቤቶችን ችግር የሚፈልገው ላይስማማ ይችላል፡፡ በዚህም የበለጠ ፍርድ ቤት እንዲጨናነቅ ያደርገል፡፡