መግቢያ የወንጀል ተግባራት ዝቅ ሲል የግለሰቦችን ደህንነት፣ ነጻነትና የንብረት መብቶች የሚጋፉ ሲሆኑ ከፍ ሲል ደግሞ የማህበረሰብን ሁለንተናዊ ደህንነትና ጥቅም አደጋ ላይ የሚጥሉ ማህበራዊ ክስተቶች እንደመሆናቸው መጠን የወንጀል ተግባራት እንዳይፈጸሙ መከላለል፤ተፈጽመው ሲገኙ ደግሞ ተገቢውን የወንጀል የምርመራ ስራ በማከናወን አጥፊዎችን በሕግ ፊት አቅርቦ የሚገባቸውን ቅጣት እንዲያገኙና ከጥፋታቸው ታርመው ወደ ማህበረሰቡ እንዲመለሱ ማድረግ የወንጀል ፍትህ አስተዳደሩ ተቀዳሚ ተግባር መሆኑ ይታወቃል፡፡ ለዚህም ነው በወንጀል ፍትህ አስተዳደር ውስጥ ወሳኝ ከሆኑ ተግባራት መካከል የወንጀል ምርመራ አንዱና ቀዳሚው ነው የሚባለው፡፡ የወንጀል ምርመራ ሂደት መሠረታዊ ከሆኑ የዜጎችና የህዝብ መብቶች፣ ነጻነቶችና ጥቅሞች ጋር…

  በስራ ሂደት ያጋጠሙ አጋጣሚዎችን መነሻ በማድረግ የተዘጋጀ ጽሑፍ መግቢያ በወንጀል የሚጠረጠሩ ሰዎችን በፍርድ ቤት በመክሰስ ለማስቀጣት በቂና አሳማኝ በሆነ መልኩ ማስረጃ አቅርቦ ማስረዳት በዐ/ህግ በኩል ይጠበቃል፡፡ የተለያየ አይነት ማስረጃን የመመዘን መርህ በወንጀል ክስ ለመክሰስና ጥፋተኛ ለማለት በስራ ላይ የሚውል ቢሆንም በጥቅሉ ሶስት አይነት የማስረጃ አመዛዘን መርህ በስፋት ይታያል፡፡ የመጀመሪያው የማስረጃ አመዛዘን መርህ ዐቃቤ ህግ የሚያቀርበው ማስረጃ በይዘቱ የተፈፀመውን ወንጀል ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በፀዳ መልኩ ማስረዳት የሚጠበቅበት መሆኑን የሚያስገድድ ሲሆን በዚህ የማስረጃ አመዛዘን መርህ አግባብ የዐ/ህግ የማስረዳት ግዴታ ከፍ ባለ መልኩ ተከሳሽ ወንጀሉን ስለመፈፀሙ ከምክንያታዊ ጥርጣሬ…

በወንጀል ሕግ መሠረት የሚያስጠይቁ የወንጀል ተግባራትን በጥቅሉ በሁለት ከፍሎ መመልከት ይቻላል፡፡ የመጀመሪያው አታድርግ የተባለን ነገር በማድረግ የሚመጣ የወንጀል ሀላፊነት ሲሆን በሁለተኛ ደረጃ ደግሞ አድርግ በሚል በሕግ የሚጣልን ግዴታ ባለማድረግ የሚመጣ ሀላፊነት ነው፡፡ የዚህ ጽሑፍ ዋና አለማም አድርግ ተብሎ በሕግ ግዴታ ተጥሎ ባለማድረግ የሚመጣን የወንጀል ሀላፊነት የሚመለከት በመሆኑ የተነሳ በዚሁ ላይ ብቻ የምናቶክር ይሆናል፡፡ አድርግ ተብሎ ባለማድረግ የሚመጣን የወንጀል ሀላፊነት ለማቋቋም በጥቅሉ በመሰረታዊነት መሟላት ያለበት በመጀመሪያ ደረጃ በሕግ አድርግ የመባል ግዴታ መኖር፣ በሕግ ግዴታ የተጣለ መሆኑን ማወቅ ፣ ይህንን ግዴታ ለመወጣት በሚያስችል ሁኔታ ውስጥ መገኘት፣ ግዴታውን…

The 1995 Ethiopian constitution and the Ethiopian National Harmful Traditional Practice Strategy have denounced harmful traditional practices that are against women and girls. Additionally, the 2004 Criminal Code has clearly criminalized such practice as a crime against girls and women. On the other hand, though there is a reduction in the prevalence of the practice 74% in 2005 to 65% in 2016, the practice deeply continues in a rural part of the country having different justifications. Besides, fear of punishment in some areas the practice…

መግቢያ ክስ በሚሰማበት ሂደት ውስጥ ተከሳሽ የመኖር መብት እንዳለው ተግባራዊ መሆን የጀመረው በጥንታዊው የአንግሎሳክሶን ሕግ ነበር፡፡ በጥነታዊው የአንግሎሳክሶን ሀወግ የትኛውም ፍርድቤት ተከሳሽ በሌለበት ውሳኔ ሊሰጥ አይችልም ነበር፡፡ (ST. JOHN'S LAW REVIEW volum 53 pp.722) ስለሆነም የተከሳሽ የመሰማት መብት በጥንታዊው የሕግ ሥርዓትም ተግባራዊ ነበር ማልት ይቻላል፡፡ ባሁኑ የሕግ ሥርዓትም በመርህ ደረጃ ከክስ ጀምሮ እሰክ ቅጣት ውሳኔ ድረስ ያሉት ሂደቶች ተከሳሰሁ ባለበት መከናወን አለባቸው፡፡ ተከሳሽ ችሎት በመቅረብ የቀረበበትን ክስ የመረዳትና የመከላከል መብት አለው፡፡ ሥለሆነም ተከሳሽ ችሎት መገኘቱ ክሱን በበቂ ሁኔታ ለመከላከል እጅግ በጣም አስፈላጊ ነው፡፡ ይሁን እንጅ…

1. መግቢያ ኢትዮጵያ የጸረ ሽብር አዋጅ በማውጣት ወደ ስራ ከገባች የቆየች ሲሆን ይህ አዋጅ ከረቂቅነቱ ጀምሮ ከአለማቀፉ ማህበረሰብና የሰብአዊ መብት ተሟጋች ድርጅቶች፣ ከተቀዋሚ ፖለቲካ ፓርቲዎችና ሲቪክ ማህበራት እንዲሁም ከተለያዩ ታዋቂ ግለሰቦችና ምሁራን መንግሥት (ኢሕአዴግ) ለስልጣኔ ያሰጉኛል የሚላቸውን ተቃዋሚዎቹንና ተሰሚነት ያላቸውን ግለሰብ ተቺዎችንና ነፃ ፕሬሱን ለማፈንና ለማስወገድ አላግባብ ሊጠቀምበት ይችላል በሚል እሳቤ አሁን ባለበት ሁኔታ እንዳይጸድቅ ተቃውሟቸውን ያሰሙ ቢሆንም አዋጁ እንዲወጣ ተደርጎ ከ2001 ዓ.ም. ጀምሮ እስካሁን ድረስ በስራ ላይ ሲሆን መንግሥትም አዋጁን ተከትሎ ሲፈጸሙ የቆዩ ኢሰብአዊ ድርጊቶች መኖራቸውንና በፖለቲካ አመለካከታቸውና መንግሥት ላይ የሰላ ትችት በመሰንዘራቸው…

  1. መግቢያ እድሜያቸው ከ18 ዓመት በታች የሆኑ ሰዎች በሕግ የተለየ ጥበቃ ይደርግላቸዋል። ይህ ጥበቃ በሕገመንግሥት፣ በቤተሰብ ሕግ፣ በውርስ ሕግ፣ በውል ሕግ፣ በወንጀል ሕግ፣ በወንጀል ሥነ-ሥርዓት ሕግ፣ በአሠሪና ሠራተኛ ሕግ፣ በአለም ዓቀፍ ስምምነቶች እና በሌሎችም በርካታ የይዘት ሕጎች ተደንግጎ የሚገኝ ነው። እነዚህ ሕጎች ከሞላ ጎደል የሚጋሩት ጉዳይ ከ18 ዓመት በታች ለሆኑት ሰዎች ይበልጥ በሚጠቅም መርህ የያዙ መሆናቸው ነው። በወንጀል የፍትሕ ሥርዓት ለወጣቶች (እንዲሁም ለሕፃናት) የሚደረገው ጥበቃ በወንጀል ሕጉ እና በሥነ-ሥርዓት ሕጉ የተዘረጋውን ሥርዓት የሚያጠቃልል ነው። የወንጀል ሕጉ ከ18 ዓመት በታች የሆኑ ወጣቶችን/ሕፃናትን በሦስት የእድሜ ክልሎች…

መነሻ ሀሳብ አንድ አይነኬና ከሰው ልጅ ተፈጥሮአዊነት የሚመነጭ፣ አለምአቀፍ ተቀባይነት ያገኘ ሀገራት በየሕገ መንግስታቸው እውቅና በመስጠት በውዴታ ሳይሆን በግዴታ የሚያከብሩት መብት አለ፡፡ የእኩልነት መብት፡፡ ሰዎች በሕግ ፊት እኩል ናቸው፡፡ የእኩልነት መርህን ያልተከተለ የክስ አቀራረብ ሂደትና ወጥነትና ተገማችነት የጎደለው የቅጣት አጣጣል ስርአት አጠቃላይ የአንድ ሀገር የወንጀል ፍትህ ስርአትን የሚያናውጥና የህጎች አላማን የሚያናጋ ነው፡፡ በግልፅ ተለይቶ የታወቀ የሕግ ምክንያት ከሌለ በስተቀር ማንኛውም አጥፊ በፈፀመው የወንጀል ተግባር ልክ በሕግ መሰረት ይከሰሳል፤ ተመጣጣኝ ቅጣት ይጣልበታል፡፡ ተመሳሳይ ጥፋት የፈፀሙ ሰዎች ተመሳሳይ ክስ ሊቀርብባቸው ይገባል፡፡ ከጥፋተኝነት ውሳኔ በኃላ ታሳቢ የሚደረጉ ግላዊ…