Introduction This commentary analyses two self-contradictory criminal cases decision of Federal Democratic Republic of Ethiopia (FDRE)Supreme Court cassation division (hereinafter referred as the division) that have equal legal value on all subordinate courts of Federal as well as Regional States to date. The central issue of these cases was the model of corporate criminal liability in Ethiopian criminal justice system. The first case, cassation criminal case No. 58008, involves Ersade Trading Plc. and Mr. Tsedake Markos (the applicants) v. Federal public prosecutor – now…

4. የማኅበራዊ ሚዲያ አዉታሮች ጥላቻን በመከላከል ረገድ ያላቸው ሚና ምንም እንኳን የማኅበራዊ ሚዲያ አዉታሮች ሰብዓዊ መብቶችን በሚመለከት በቀጥታ አላፊነት ባይኖርባቸውም፤ ምንም ዓይነት ተጠያቂነት የለባቸውም ማለት አይደለም፡፡ በአንጻሩ ሰብዓዊ መብቶችን በሚመለከት የጎንዮሽ የሰብዓዊ መብት ግዴታ (horizontal obligation of human rights) ስላለባቸው፤ ይህንንም በሚመለከት መንግስት የመጠበቅ (duty to protect) እና የመከታተል አላፊነቱን መወጣት ይኖርበታል፡፡ አሁን አሁን ማኅበራዊ ሚዲያ አዉታሮች በበየነመረብ ላይ ባለ ይዘት ላይ አስተዳዳሪ (‘governors of online content’) ሆነዋል፡፡ ነገር ግን እነዚህ የሲሊከን ሸለቆ ግዙፍ ኩባንያዎች (Silicon Valley tech companies ) ለሕግ አይገዙም ማለት አይደለም፡፡…

“The evangelists of hate and division are wreaking havoc in our society using social media.” Prime Minister Abiy Ahmed, Nobel Lecture, 11 December 2019 መግቢያ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ የጥላቻ ንግግር በኢትዮጵያ በዓይነትም በስፋትም እየጨመረ እና እየሰፋ ይገኛል፡፡ ለዚህ ደግሞ የሚጠቀሰው አንዱ ምክንያት የማኅበራዊ ሚዲያ አዉታሮች በጊዜና በፍጥነት ይዘትን ባለማረማቸው (absence of effective content moderation) ነው፡፡ ይህ ጽሁፍ የተዘጋጀው አዲስ ዘይቤ ሚዲያ ሸንጎ ግሎባል ከተሰኘ ውጥን ጋር በመሆን ነሀሴ 29፣ 2012 ዓ.ም. በበይነ መረብ አማካኝነት በተዘጋጀ የውይይት መድረክ ላይ ለንግግር መነሻነት የቀረበ ምልከታ ነው፡፡ የዚህ…

የክስ ማንሳት የፍሬ ነገር ይዘትና ስነ ሥርዓት በወ/መ/ሥ/ሥ/ህ/ቁ. 122 ስር በአምስት ንዑስ አንቀጾች ተጠቃሎ ይገኛል፡፡ በይዘቱም፡- ከከባድ የሰው ግድያ እና ከከባድ ውንብድና ወንጀሎች ውጭ ዐ/ሕግ ከፍርድ በፊት ክስ ማንሳት ይችላል፡፡ ክስ የሚነሳው በዐ/ህጉ ጥያቄ ወይም በሌላ የመንግስት አካል ትዕዛዝ ሊሆን ይችላል፡፡ ክሱ የሚነሳው በፍ/ቤት ፈቃድ ሲሆን ፍ/ቤቱ ለመከልከልም ሆነ በመፍቀድ ምክንያቱን ማስቀመጥ አለበት፡፡ በወ/መ/ሥ/ሥ/ህ/ቁ. 113 መሰረት አዲስ ክስ ካልቀረበ ተከሳሹ ለግዜው ይለቀቃል፡፡ የክሱ መነሳት ዐ/ሕግ ክስን ከማንቀሳቀስ አያግደውም፡፡ የሚል ሀሳብ ያለው ነው፡፡ የፍትሕና የሕግ ሥርዓት ምርምር ኢንስቲቲዩት ባዘጋጀው ረቂቅ የወንጀል ስነ-ሥርዓት ሕግ አንቀጽ 119 ስር…

የኢፌዲሪ ህገ-መንግስት አንቀፅ 19 (6) ስለተያዙ ሰዎች መብት ሲደነግግ የተያዙ ሰዎች በዋስ የመፈታት መብት እንዳላቸው ሆኖም በሕግ በተደነገጉ ልዩ ሁኔታዎች ፍርድ ቤት ዋስትና ላለመቀበል ወይም በገደብ መፍታትን ጨምሮ በቂ የሆነ የዋስትና ማረጋገጫ እንዲቀርብ ለማዘዝ እንደሚችል በግልፅ ተመልክቷል፡፡ ከዚህ ህገ-መንግስታዊ ድንጋጌ መረዳት የሚቻለው የዋስትና መብት መርህ (Principle) ሲሆን በዋስ አለመፈታት ደግሞ ልዩ ሁኔታ (Exception) መሆኑን ነው፡፡ ይህንን ህገ-መንግስታዊ ድንጋጌ ለማስፈፀም ተግባር ላይ ያለው የወ/መ/ሥ/ሥ/ሕግ ምዕራፍ 3 ላይ የዋስትና ወረቀት አስፈርሞ ስለመልቀቅ የሚል ርዕስ ያለው ሲሆን በቁጥር 63 ላይ የዋስትና ወረቀት የሚያሰጡ መሰረታዊ ፍሬነገሮችን ይዘረዝራል፡፡ እነዚህ ፍሬነገሮች…

መግቢያ የወንጀል ተግባራት ዝቅ ሲል የግለሰቦችን ደህንነት፣ ነጻነትና የንብረት መብቶች የሚጋፉ ሲሆኑ ከፍ ሲል ደግሞ የማህበረሰብን ሁለንተናዊ ደህንነትና ጥቅም አደጋ ላይ የሚጥሉ ማህበራዊ ክስተቶች እንደመሆናቸው መጠን የወንጀል ተግባራት እንዳይፈጸሙ መከላለል፤ተፈጽመው ሲገኙ ደግሞ ተገቢውን የወንጀል የምርመራ ስራ በማከናወን አጥፊዎችን በሕግ ፊት አቅርቦ የሚገባቸውን ቅጣት እንዲያገኙና ከጥፋታቸው ታርመው ወደ ማህበረሰቡ እንዲመለሱ ማድረግ የወንጀል ፍትህ አስተዳደሩ ተቀዳሚ ተግባር መሆኑ ይታወቃል፡፡ ለዚህም ነው በወንጀል ፍትህ አስተዳደር ውስጥ ወሳኝ ከሆኑ ተግባራት መካከል የወንጀል ምርመራ አንዱና ቀዳሚው ነው የሚባለው፡፡ የወንጀል ምርመራ ሂደት መሠረታዊ ከሆኑ የዜጎችና የህዝብ መብቶች፣ ነጻነቶችና ጥቅሞች ጋር…

  በስራ ሂደት ያጋጠሙ አጋጣሚዎችን መነሻ በማድረግ የተዘጋጀ ጽሑፍ መግቢያ በወንጀል የሚጠረጠሩ ሰዎችን በፍርድ ቤት በመክሰስ ለማስቀጣት በቂና አሳማኝ በሆነ መልኩ ማስረጃ አቅርቦ ማስረዳት በዐ/ህግ በኩል ይጠበቃል፡፡ የተለያየ አይነት ማስረጃን የመመዘን መርህ በወንጀል ክስ ለመክሰስና ጥፋተኛ ለማለት በስራ ላይ የሚውል ቢሆንም በጥቅሉ ሶስት አይነት የማስረጃ አመዛዘን መርህ በስፋት ይታያል፡፡ የመጀመሪያው የማስረጃ አመዛዘን መርህ ዐቃቤ ህግ የሚያቀርበው ማስረጃ በይዘቱ የተፈፀመውን ወንጀል ከምክንያታዊ ጥርጣሬ በፀዳ መልኩ ማስረዳት የሚጠበቅበት መሆኑን የሚያስገድድ ሲሆን በዚህ የማስረጃ አመዛዘን መርህ አግባብ የዐ/ህግ የማስረዳት ግዴታ ከፍ ባለ መልኩ ተከሳሽ ወንጀሉን ስለመፈፀሙ ከምክንያታዊ ጥርጣሬ…

በወንጀል ሕግ መሠረት የሚያስጠይቁ የወንጀል ተግባራትን በጥቅሉ በሁለት ከፍሎ መመልከት ይቻላል፡፡ የመጀመሪያው አታድርግ የተባለን ነገር በማድረግ የሚመጣ የወንጀል ሀላፊነት ሲሆን በሁለተኛ ደረጃ ደግሞ አድርግ በሚል በሕግ የሚጣልን ግዴታ ባለማድረግ የሚመጣ ሀላፊነት ነው፡፡ የዚህ ጽሑፍ ዋና አለማም አድርግ ተብሎ በሕግ ግዴታ ተጥሎ ባለማድረግ የሚመጣን የወንጀል ሀላፊነት የሚመለከት በመሆኑ የተነሳ በዚሁ ላይ ብቻ የምናቶክር ይሆናል፡፡ አድርግ ተብሎ ባለማድረግ የሚመጣን የወንጀል ሀላፊነት ለማቋቋም በጥቅሉ በመሰረታዊነት መሟላት ያለበት በመጀመሪያ ደረጃ በሕግ አድርግ የመባል ግዴታ መኖር፣ በሕግ ግዴታ የተጣለ መሆኑን ማወቅ ፣ ይህንን ግዴታ ለመወጣት በሚያስችል ሁኔታ ውስጥ መገኘት፣ ግዴታውን…