“የነፃነት መብት” መርህ ሲሆን “መያዝና መታሰር” ልዩ ሁኔታ ነው!” መግብያ መያዝ እና መታሰር በህግ ተለይተው በተቀመጡ ምክንያቶች እና በግልጽ በተዘረጋው ስርአት መሰረት በጥንቃቄ የሚከናወን ልዩ ሁኔታ ሲሆን ነፃነት መርህ ነው! የነፃነት መብት በተለያዩ አለምአቀፍ የሰብአዊ መብቶች ህግጋት፣ አለም አቀፍ የሰብአዊ መብቶች ሰምምነቶችና ሰነዶች መደንገጋቸውን እንደተጠበቀ ሆኖ፣ በኢፌድሪ ህገ መንግስት ምእራፍ ሶስት “መሰረታዊ መብቶችና ነጻነቶች” በሚል ርእስ በአንቀጽ 17 ስር ተደንግጎ የሚገኝና “የሰው ልጅ” ሰው በመሆኑ ብቻ በተፈጥሮ ከተሰጡት ሰብኣዊ መብቶች አንዱ ነው፡፡የነጻነት መብት በዚሁ ህገ-መንግስት እና ሌሎች ህጎች ላይ የተደነገገው እንደ መንግስታዊ ስጦታ እንዲቆጠር…

Introduction Identification Parade is one of police identification procedure, in which the suspect of a crime is exhibited with a number of other persons, to be identified by a witness and/or victim. It is one way of identifying the suspect from a group of similar-looking persons. It is considered as one part of police investigation and commonly used when the suspect is in custody. The process conducted on similar-looking persons that are shown simultaneously or sequentially to a witness. Accordingly the witness may identify…

አራጣ የሰዉ ልጅን የግብይት ታርክ በቅርበት ተከትሎ እንደመጣ ይነገራል፡፡ በዘርፉ በርካታ ጥናታዊ ጽሁፍ ያበረከቱ ምሁራንም ቢሆኑ አራጣ ከአራት ሺህ አመት ያላነሰ ታርክ እንዳለዉ በመግለጽ የቅርብ ግዜ ክስተት እንዳልሆነ ደጋፊ ሀሳብ ሰጥተዋል፡፡ ስለ ታርካዊ አመጣጡ ይህንን ካልኩኝ ወደ ዋናዉ የጽሁፉ አላማ ማለትም የአራጣን ምንነት፣ የሚያስከትለዉን የወንጀል ሃላፊነት/ተጠያቂነት፣ የማህበራዊ እና ኢኮኖሚያዊ ቀዉስ አንዲሁም በሀገር እኮኖሚ ላይ የሚያስከትለዉን ጉዳት ለአንባቢያን ግንዛቤ ማስጨበጥ በመሆኑ ያንኑን እንደሚከተለዉ በዝርዝር እናያለን፡፡ አራጣ በተለያዩ ሀገራት ሕግጋት እና በተለያዩ የሙያ መስክ ባሉ ምሁራን በተጻፉ መጻህፍት ላይ የተለያዩ ትርጉም ተሰጥቶታል፡፡ በሀገራችን ሕግ አራጣ ያለዉን ቦታ…

መግቢያ በአንድ ወንጀል የተጠረጠረ ከዛም የተከሰስ ግለሰብ በሕግ ከለላ ሥር ከዋለበት ግዜ ጀምሮ ሊገለገልበት የሚጋባው የተለያዩ መብቶች አሉት። ያለ መናገር መብት፣ በእራስ ላይ ምስክር ሆኖ እራስን ያለመወንጀል መብት እና የሕግ አማካሪ ጠበቃ የማግኘት መብት ዋና ዋናዎቹ ናቸው። አንድ ተርጠርጣሪ ያለመናገር መብት እንዳለውና የሚሰጠው ቃልም እንደማስረጃነት ሊቀርብበት እንደሚችል በሚገባው ቋንቋ የማሳወቅ ግዴታ በሕግ ከለላ ሥር የሚያውለው አካል ሲሆን፣ ይህ መብት በሌሎች ሃገር የሕግ ማዕቀፍ ትልቅ ስፍራ የሚሰጠው ፅንሰ ሃሳብ ነው። ይህ በተለምዶው የMiranda Warning በመባል የሚታወቀው መብት መብቱ እንደ አግባብነቱ በሥራ ላይ ካልዋለ በፍርድ ቤት የሚቀርበውን…

መግቢያ በኢትዮጵያ የፍትሕ አስተዳደር ሥርዓት ውስጥ የፍርድ ቤቶች ሚና የጎላ ነው፡፡ ፍርድ ቤቶች በሕግ አውጭው አካል የሚወጡ ሕግጋትን ተረድተውና ተርጉመው ሕጉ የወጣለትን ግብ እንዲመታ የሚያስችል ውሳኔ የመስጠት ተፈጥሮዓዊ ሥልጣን አላቸው፡፡ በዚህ ሂደት ውስጥ በተለይ የወንጀል ጉዳዮችን የሚመለከቱ ፍርድ ቤቶች የተከሳሽ መብትን የሚያስጠብቁበት የተለያዩ የሕግ ሥርዓቶች ይገኛሉ፡፡ ለዚህ እንደ ምክንያትነት የሚጠቀሰው በወንጀል ጉዳዮች ከሳሽ በመሆን የሚቀርበው ዐቃቤ ሕግ ተከሳሽ ሆኖ ከሚቀርበው ግለሰብ አንፃር የተሻለ እውቀት፤ ማስረጃ የማቅረብ ጉልበት እና በተያያዥ ነገሮች የበለጠ ነው ተብሎ ስለሚታሰብ የሚፈጠረው የዓቅም አለመመጣጠን ለማጥበብ ነው፡፡ ይሁን እንጅ በኢትዮጵያ የፍትሕ ሥርዓት ውስጥ…

የአዲስ አበባ ፖሊስ ኮሚሽን ለተለያዩ የመገናኛ ብዙሀን በሰጠው መግለጫ በአዲስ አበባ ከተማ 28 ሰዎች መሞታቸውን፣ በፖሊስ ከተያዙ ሰዎች መካከል በርካቶች በምክር መለቀቀቃቸውን፣ 174 ሰዎች በሕግ አግባብ በፍርድ ሒደት ተጠያቂ እንደሚሆኑ እንዲሁም 1204 ሰዎች በቁጥጥር ሥር ውለው ሠንዳፋ እንዲቆዩ ከተደረገ በኋላ ለማነፅና ወደፊት ሲታረሙ ወደ ሕብረተሰቡ ለመቀላቀል ሲባል ጦላይ ላልተወሰነ ጊዜ እንደሚቆዩ በይፋ ተገልጿል፡፡ ወንጀል ከመፈፀሙ በፊት ወንጀልን መከላከልና ወንጀል ተፈጽሞ ሲገኝ የወንጀል ምርመራ የማጣራት፣ ተጠርተሪዎችን በሕግ አግባብ የማሰር፣ የታሰሩትን ሰዎች ፍርድ ቤት በማቅረብ እንደ ፍርድ ቤት ትዕዛዝ መፈፀም ሕጋዊ እና ዋነኛ የፖሊስ ሥራ ከመሆኑ በተጨማሪ…

ይህንን ጽሑፍ እንዳስቀምጥ የገፋፋኝ ምክንያት በተደጋጋሚ በሀገራችን እያስተዋልኩት ያለው ጥንቃቄ ያልተሞላበት፣ በግድየለሽነት ላይ የተመሠረተ የወንጀል ስፍራ ምርመራ በማየቴ ነው፡፡ በተለይ በቅርቡ በመስቀል አደባባይ ሁለት ትላልቅ ወንጀሎች ተፈፅመው የወንጀል ስፍራ ጥበቃው እና ምርመራው ክፍተት ያለበት፣ በሳይንስ ያልተደገፈ እና በቀጣይ ለሚካሄደው የታክቲክም ሆነ የቴክኒክ ምርመራዎች አሉታዊ አስተዋፅኦ እንደሚኖረው በማየቴ ነው፡፡ በዚህ መሠረት በዝች አጭር ጽሑፍ ስለ ወንጀል ስፍራ ምንነት፣ የወንጀል ስፍራ ጠቀሜታ፣ የወንጀል ስፍራ አጠባበቅ እና ተያያዥነት ያላቸውን ሃሳቦች በማንሳት እንደሚከተለው ቀርባል፡፡ የወንጀል ስፍራ ምንነት የወንጀል ስፍራ ማለት ወንጀል የተፈፀመበት ቦታ ሆኖ ለወንጀል ምርመራው ጠቀሜታነት ያላቸው አካላዊና…

በምርመራ ወቅት በፖሊስ ጣቢያ የተሰጠ የምስክሮች ቃል በፍ/ቤት ያለው ተቀባይነት፤ ሕጉ፣ ትግበራው እና የሰበር ችሎት አቋም አንድ ወንጀል ስለመፈጸሙ እና ድርጊቱን ፈጽሟል ተብሎ የተጠረጣሪው ሰው የድርጊቱ ፈጻሚ ስለመሆኑ ፖሊስ ምርመራውን በሚያከናውንበት ጊዜ ከሚያጣራባቸውና ከሚያረጋግጥባቸው የማስረጃ ዓይነቶች መካከል አንዱ የሰው ምስክሮች ናቸው፡፡ ይህን መሰረት በማድረግ የዚህ ጹሁፍ ዓላማ የወ/መ/ስ/ስ/ህ/ቁ 145ን ህጉን ፣በፍ/ቤት ትግበራ ያለውን የህጉን ትርጉም እና የሰበር ችሎት የህግ ትርጉም አቋምን ከተከሳሽ መብት አኳያ በማመዛዘን ያስዳስሳል፡፡ የወ/መ/ስ/ስ/ህ/ቁ 145 በፖሊስ ምርመራ የተሰጠ ቃል በማስረጃነት ሊቀርብ ስለመቻሉ (1) ዐቃቤ-ህጉ ወይም ተከሳሹ ሲያመለክት በፖሊስ ምርመራ ጊዜ የተሰጠውን የምስክርነት…